Myli Ci się czasem co jest co?
W szkole podawana definicja brzmi: utleniacz to jest to, co się redukuje.
Jak to zapamiętać i nie zwariować?:-)
Wyobraź sobie boksera. Czy bokser na ringu boksuje sam siebie czy przeciwnika? Skąd się wzięła ta nazwa: bokser?
Oczywiście od okładania pięściami drugiej osoby. Utleniacz utlenia drugi (inny) związek. Tak jak bokser – nie okłada siebie, a innych 🙂
Ponieważ on utlenia inny związek – to znaczy że zabiera mu elektrony (utlenienie to strata elektronów). Skoro utleniacz zabrał tamtemu elektrony, to sam się zredukował.
Teraz, mam nadzieję, już wiesz skąd się to wzięło!
Utleniacz to substancja która z chęcią zabiera innym elektrony i z łatwością je przyjmuje. Skoro się redukuje, to znaczy, że musi być na wysokim stopniu utlenienia. Dzięki tym wskazówkom zapamiętasz najczęściej spotykane utleniacze:
- najbardziej elektroujemne pierwiastki (z chęcią wyciągają elektrony od innych, słabszych): Br2, Cl2, F2, O2, I2
- jony metali na wysokim (najwyższym dla niego) stopniu utlenienia:
Ag+ – bo może przyjąć elektron i przejść w Ag
Fe3+ – bo może przyjąć jeden elektron i przejść w Fe2+
Sn4+ – bo może przyjąć 2 elektrony i przejść w Sn2+
- kation wodoru – bardzo chętnie ulega redukcji, więc może być utleniaczem: 2H+ + 2e– à H2.
- związki, w których pewne pierwiastki są na najwyższym z możliwych stopni utlenienia. I tutaj już powinien skojarzyć Ci się kwas azotowy (V), kwas siarkowy (VI), związki manganu i chromu na najwyższych stopniach: KMnO4 czy K2Cr2O7.
Środowisko kwaśne potęguje działanie utleniaczy!
Reduktory muszą mieć się do czego utlenić, czyli muszą być na swoim niższym stopniu, aby mogły przejść na wyższy. Są to np.:
- związki elektrododatnie (łatwo oddają elektrony): metale aktywne jak sód, potas, wapń czy glin.
- jony metali na niższych stopniach utlenienia: Fe2+ bo może oddać 1 elektron i przejść w Fe3+, czy Sn2+ 0 bo może oddać 2 elektrony i przejść na Sn4+.
- związki, w których pewne pierwiastki występują na niższych stopniach, np.: FeCl2, NaNO2, K2SO3, CO, itp
- jony fluorowców: I–, Br–, Cl– i F–.