Reakcje jonowe

Na czym polegają reakcje jonowe?

Reakcje jonowe to takie, które przebiegają w roztworach wodnych pomiędzy jonami i atomami lub cząsteczkami:

• reakcje strąceniowe BaCl₂ + Na₂SO₄ → BaSO₄ + 2NaCl

zapis jonowy: Ba²⁺ + 2Cl^– + 2Na⁺ + SO₄^2- → BaSO₄ + 2Cl^– + 2Na⁺

Ba²⁺ + 2Cl^– + 2Na⁺ + SO₄^2- → BaSO₄ + 2Cl^– + 2Na⁺

wykreślamy powtarzające się po obu stronach równania drobiny

i otrzymujemy równanie jonowe skrócone:

Ba²⁺ + SO₄^2- → BaSO_4↓

Równanie jonowe skrócone informuje nas o tym, co TAK NAPRAWDĘ DZIEJE SIĘ W ROZTWORZE. Dzięki temu wiesz, że to nie sole reagują ze sobą, ale reagują konkretne jony.

(lub wydzielanie gazu) Na₂CO₃ + 2HCl  → 2NaCl + CO₂ + H₂O

r. jonowe: 2Na⁺ + CO₃^2- + 2H⁺ + 2Cl^– → 2Na⁺ + 2Cl^– + CO₂ + H₂O

r. jonowe skrócone: CO₃^2- + 2H⁺ →  CO₂ + H₂O

• hydroliza K₂SO₃ + H₂O → KOH + H₂SO₃

r. jonowe: 2K⁺ + SO₃^2- + H₂O → 2K⁺ + H₂SO₃ + 2OH^–

r. jonowe skrócone: SO₃^2- + H₂O → H₂SO₃ + 2OH^–

• reakcja kwasów z metalami Zn + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂

r. jonowe: Zn + 2H⁺ + SO₄^2- → Zn²⁺ + SO₄^2- + H₂

r. jonowe skrócone: Zn + 2H^{+ _→} Zn²⁺ + H₂

• reakcje zobojętniania NaOH + HI → NaI + H₂O

r. jonowe: Na⁺ + H⁺ + I^– + OH^– → H₂O + Na⁺ + I^–

r. jonowe skrócone: H⁺ + OH^– → H₂O

• niektóre reakcje związków kompleksowych; np reakcja amoniaku i tlenku srebra (I):

H₂O + Ag₂O + 4NH₃ → 2[Ag(NH₃)₂]OH

Nierozpuszczalny, brunatny tlenek srebra (wytrąca się z roztworów jonów srebra do których dodano zasadę) rozpuszcza się dzięki powstawaniu kompleksu diamina srebra (I) i jonów hydroksylowych.

r. jonowe:   H₂O + Ag₂O + 4NH₃ → 2[Ag(NH₃)₂]²⁺ + 2OH^–

Ogólnie mówiąc, reakcja jonowa nie zajdzie, jeśli obecne w roztworze jony nie przereagują ze sobą. Aby określić czy dana reakcja zajdzie, warto sięgnąć po tabelę rozpuszczalności.

Zobacz też: Reakcje jonowe – jak je zapisać?