Reakcja ezgoenergetyczna – w jej wyniku wydziela się energia. (Produkty mają niższą energię niż substraty).
Reakcja endoenergetyczna – w jej wyniku energia zostaje pochłonięta przez układ (produkty mają wyższą energę niż substraty).
Reakcja/proces egzotermiczny – reakcja w której obserwujemy wzrost temperatury (wydzielanie się ciepła).
- Reakcja – np. spalanie węgla w tlenie.
- Proces – np. mieszanie kwasu siarkowego (VI) z wodą lub rozpuszczanie wodorotlenku sodu w wodzie.
Przykład BARDZO egzotermicznej reakcji: Exploding Sodium And Potassium In Water, Chemical Demonstration – Click here for more blooper videos
Reakcja/proces endotermiczny – układ pochłania ciepło, mieszanina się oziębia.
- Reakcja – np. rozkład termiczny wodorotlenku wapnia, do tlenku wapnia (musimy dostarczyć dużo energii, ogrzewamy).
- Proces – np rozpuszczanie w wodzie azotanu (V) amonu, jodku potasu czy kwasu cytrynowego. Dzięki temu efektowi możliwe jest otrzymywanie mieszanin oziębiających.
Poniżej znajdziesz przykład reakcji, która pochłania dużą ilość ciepła:
Wodorotlenek baru wymieszany z chlorkiem amonu powoduje spadek temperatury do tego stopnia, że zlewka przymarza do mokrej deseczki na której stoi.
Energia aktywacji
To energia potrzebna do tego, aby w ogóle zaszła reakcja chemiczna.
Przed reakcją, sustraty posiadają pewną energię. Jednak zapałka sama się nie zapala. Dlaczego?
Ponieważ energia tych substratów jest za mała, aby rekacja mogła się rozpocząć.
To, jak łatwo dana reakcja zajdzie, określa właśnie energia aktywacji – czyli ilość energii jaką musimy układowi dostarczyć, aby reakcja się rozpoczęła.
Dla niektórych reakcji energia aktywacji jest ddość wysoka, ale ilość otrzymanej energi w wyniku reakcji jest większa nż energia aktywacji. Oznacza to, że pewna ilość energii wydzieli się w wyniku reakcji. Może ona opuścić układ w postaci ciepła i wtedy powiemy o reakcji egzotermicznej. Ale może to być także inna forma energii – np. emisja promieniowania UV.
Jeśli produkty mają wysoką energię, a substraty niską – wówczas reakcja zachodzi trudniej, wymaga dużych nakładów energii aby w ogóle mogła zajść. Zdarza się także że wysokoenergetyczne substancje są dość nietrwałe i łatwo ulegają rozkładowi.
Reakcje o niskiej energii aktywacji zachodzą gwałtowniej oraz w warunkach zbliżonych do warunków standardowych (czy nawet normalnych). Przykładowo, biały fosfor trzymany na powietrzu zapala się już w temperaturze bliskiej 30 stopni Celsjusza (a więc zapłonie po wzięciu go do ręki).