Reakcja zobojętniania

Reakcja zobojętniania zwana inaczej reakcją neutralizacji (Odwrotna reakcja zobojętniania to reakcja hydrolizy) zachodzi pomiędzy kwasem i zasadą, prowadzi do zmian pH w środowisku reakcji w stronę obojętnego odczynu. W wyniku reakcji powstaje sól oraz woda (nie zawsze). Zobojętnianie to również każda reakcja, prowadząca do zmian pH środowiska, także pomiędzy solą i zasadą lub solą oraz kwasem,  pomiędzy dwoma kwasami lub dwiema zasadami, nawet pomiędzy dwiema solami.

Reakcja ta może zachodzić także w różnych środowiskach oraz posiadać różny przebieg, który zależy od tego czy  będziemy do roztworu kwasu dodawać zasadę, czy do zasady kwas. W pierwszym przypadku zaobserwować możemy obniżone stężenie jonów hydroniowych w drugim przypadku jonów hydroksylowych.

Reakcję zobojętniania poprzedza reakcja dysocjacji, gdy dodawane są stężone lub stałe kwasy, zasady lub sole. W reakcjach zobojętniania (nie we wszystkich), gdzie powstaje nowa sól zostaje ona w roztworze w postaci zdysocjowanej. W innych natomiast może powstawać sól rozpuszczalna w wodzie nie podlegająca dysocjacji, również sól ulegająca wytrąceniu z układu. Istnieją przypadki zobojętniania gdzie powstający kwas albo zasada, która jest słabo zdysocjowana lub ulega częściowemu wytrąceniu albo odparowaniu z układu.

Reakcja zobojętniania w roztworach wodnych

Reakcja zobojętniania w roztworach wodnych zachodzi w kierunku wyrównania stężeń jonów wodorotlenowych albo hydroniowych do poziomu jakim charakteryzuje się woda destylowana (pH=7).

Przeprowadzając reakcję zachodzącą pomiędzy zasadą o określonym stężeniu i kwasem (gdy nie znamy zawartości składnika w danym roztworze) możemy określić jego stężenie.

Reakcja zobojętniania ma różny przebieg, zależy od mocy kwasów oraz zasad. Reakcja mocnego kwasu i mocnej zasady powoduje pozostanie jonów soli w roztworze i nie ma wpływu na odczyn.

Roztwór posiada odczyn obojętny w PK np.:

H+ + Cl + Na+ + OH<=> H2O + Na+ + Cl
H++ OH -> H2O

Reakcja zobojętniania słabego kwasu i mocnej zasady – w PK roztwór nie obojętny, posiada odczyn zasadowy, np.:

CH3COOH + OH + Na+ <=> CH3COO + Na+ + H2O
CH3COOH + OH <=> CH3COO + H2O

Jest to następstwo hydrolizy anionowej.

Hydroliza kationowa w reakcji zobojętniania słabej zasady za pomocą mocnego kwasu powoduje podobne zjawisko np.:

NH3 • H2O + H+ + Cl <=> NH4 + + Cl + H2O
NH3 • H2O + H+ <=> NH4+ + H2O

Roztwór w punkcie końcowym miareczkowania posiada odczyn kwasowy.